ជំពូកទី៤ : នាទីរបស់ប្រូតេអ៊ីនក្នុងសារពាង្គកាយ

មេរៀនទី១ : អាស៊ីតអាមីនេ ឬ​អាមីណូអាស៊ីត

ជីវវិទ្យាថ្នាក់ទី12

អាស៊ីតអាមីនេ, អាមីណូអាស៊ីត, ជីវវិទ្យាទី12 អាស៊ីតអាមីនេ, ជីវវិទ្យាទី12 អាមីណូអាស៊ីត, អាមីណូអាស៊ីត ជីវវិទ្យាទី12, អាស៊ីតអាមីនេ ជីវវិទ្យាទី12, amino acids, acid amine, amino acid khmer, amino acids khmer, ជីវវិទ្យាទី12, ជីវវិទ្យាថ្នាក់ទី12, ជីវះវិទ្យាទី12, ជីវះវិទ្យាថ្នាក់ទី12, ជីវៈវិទ្យាទី12, ជីវៈវិទ្យាថ្នាក់ទី12, ជីវវិទ្យា ថ្នាក់ទី12, online study, Khmer biology grade 12, Biology grade 12, Khmer Biology, Biology,Grade 12, មេរៀនជីវវិទ្យាថ្នាក់ទី12, ជីវវិទ្យា, ថ្នាក់ទី12, រៀនជីវវិទ្យា,


ទស្សនាវីដេអូបង្រៀនខាងក្រោម

ស្លាយ

ជីវិតកើតឡើងអាស្រ័យនឹងម៉ូលេគុលសរីរាង្គ។ ម៉ូលេគុល​សរីរាង្គ​ដែល​យើង​ធ្លាប់​​ស្គាល់​មាន​ដូច​ជា​គ្លុយស៊ីត ប្រូតេអ៊ីន លីពីត(ខ្លាញ់) និងអាស៊ីត​នុយក្លេអ៊ិច បង្កើត​កោសិកា​ហើយ​អាច​ប្រែ​ក្លាយ​ទៅជាសារពាង្គកាយ រាប់លាន​ប្រភេទ​ខុសៗ​គ្នានៅលើផែនដី។ ប្រូតេអ៊ីន​ជា​សមាសធាតុ​គីមី​នៃ​ជីវិត​មានគ្រប់​ភាវរស់។ ប្រូតេអ៊ីន​មាននាទីផ្សេងៗនៅក្នុងសារពាង្គកាយ​ហើយ​វា​ក៏​ទាក់​ទង​នឹង​​នាទី​​តម្រូវ មេតាបូ​លីស ដំណឹកនាំ  ការការពារ និងជាកាតាលីករ។

១. ទម្រង់អាស៊ីតអាមីនេ

អាស៊ីតអាមីនេ (ឬ​អាមីណូអាស៊ីត) គឺ​ជា​ធាតុបង្ក​នៃ​ប៉ិបទីត និង​ប្រូតេអ៊ីន​ដែល​មាន​បណ្តុំ​អា​មីន​(-NH2) បណ្តុំកាបុកស៊ីល ឬ​បណ្តុំអាស៊ីត​(-COOH) និង​រ៉ាឌីកាល់ R នៅ​លើ​អាតូម​កាបូន​តែ​មួយ។ ក្នុង​កោសិកាសត្វ​និង​មនុស្ស​មាន​អាស៊ីត​អាមីនេចំនួន 20 ប្រភេទ។

រូបមន្តទូទៅនៃអាស៊ីតអាមីនេ

នៅ​កម្រិត pH = 7  បណ្តុំកាបុកស៊ីល​បំបែក​ទៅ​ជា​ទម្រង់​បាស(­COO–) ហើយ​បណ្តុំអាមីន​បំបែក​ទៅ​ជា​ទម្រង់​អាស៊ីត(­NH3+)។ ដូចនេះ​អាស៊ីតអាមីនេ​នីមួយៗ​អាច​មាន​លក្ខណៈ​ជា​អាស៊ីត ឬ​ជា​បាស។ ទីរ៉ុកស៊ីន​ជា​អរម៉ូន​បញ្ចេញ​ដោយ​​ក្រពេញ​ទីរ៉ូអ៊ីត និង​អ៊ីនដលអាស៊ីតអាសេទិច​(ឬអុកស៊ីន) ជា​អរម៉ូន​រុក្ខជាតិ​មួយ​ប្រភេទ ដែល​មាន​ឥទ្ធិពល​លើ​ការ​លូត​វែង​របស់​កោសិកា។

អាស៊ីតអាមីនេ​ផ្ទុក​ម៉ូលេគុល​អាសូត​សាំញ៉ាំ​ដូចជា អាសូត​ដែល​ជា​ស​មាស​ធាតុ​​គ្រឹះ​នៃ​នុយក្លេ​អូ​ទីត និង​អាស៊ីតនុយក្លេអ៊ិច​។ ក្លរ៉ូភីស​ជា​ជាតិ​ពណ៌​បៃតង​ក្នុង​រុក្ខជាតិ​ដែល​មាន​នាទី​ក្នុង​រស្មី​សំយោគ​សុទ្ធ​តែ​ផ្ទុក​អាសូត​សាំញ៉ាំ។ អាស៊ីតអាមីនេ​​ដើរ​តួ​ជា​អ្នកដឹកនាំ​ក្នុង​មេតាបូលីស។ Ex: អាស៊ីនីន ស៊ីទ្រុយ​លីន និង​អ័រនីទីនសុទ្ធ​តែ​ជា​សមាស​ភាព​នៃ​វដ្ដអ៊ុយរេ​។

២. ប្រភេទផ្សេងៗនៃអាស៊ីតអាមីនេ

ម៉ូលេគុលប្រូតេអ៊ីន​អាច​បំបែក​ទៅ​ជា​ម៉ូណូមែ​ដោយ​អ៊ីដ្រូលីស​។ ទម្រង់​​ទាំង 20 ប្រភេទ​របស់​​អាស៊ីត​អាមីនេ​​ត្រូវ​បាន​រក​ឃើញ​នៅ​ក្នុង​ប្រូតេ​អ៊ីន។ អាស៊ីត​អាមីនេ​​ទាំង​នេះ​ជា​អាស៊ីតអាមីនេដែលមានស្តង់ដា ហើយ​ខុស​ប្លែក​ពី​អាស៊ីតអាមីនេដែលគ្មានស្តង់ដា។ អាស៊ីត​អាមីនេដែល​គ្មាន​ស្តង់​ដាជា​អាស៊ីត​​អាមី​នេ​ដែល​ចាំ​បាច់​ក្នុង​មេតា​បូលីស​នៃកោសិកា ប៉ុន្តែ​វាមិនមានក្នុង​ម៉ូលេគុល​ប្រូតេ​អ៊ីន​​ទេ។ តាមរូបមន្ត​របស់​​វាមាន​អាស៊ីត​អាមីនេ​ចំនួន 19 ប្រ​ភេទ​ដែល​​មាន​ទម្រង់​ប្រហាក់​ប្រហែល​គ្នាគឺមាន​កាបូន​នៅ​កណ្តាល ហើយ​​ភ្ជាប់​​នឹង​អ៊ីដ្រូសែន​មួយ​អាតូម បណ្តុំ​អាមីន បណ្តុំ​កាបុក​ស៊ីល និងរ៉ាឌី​កាល់​(R)។ ចំណែក​អាស៊ីត​អាមីនេទី 20 ជា​ប្រូលីន ដែល​ក្នុង​ម៉ូលេគុល​របស់វា អា​សូត​​​ត្រូវបានភ្ជាប់​នឹង​កាបូន​ដល់​ទៅ​​ពីរ។ ដោយ​សារ​ទម្រង់​នេះ​ហើយ ទើប​វត្តមាន​របស់អាសូតជា​ផល​វិបាក​​បំផុត​ក្នុង​ទម្រង់​ប៉ូលីប៉ិប​ទីត។

៣. ប៉ិបទីត

          យើង​ដឹង​ហើយ​ថា អាស៊ីតអាមីនេ​នីមួយៗ​មាន​នាទី​សំខាន់​ពីរ​គឺជា​អា​ស៊ីត​ផង និង​ជា​បាស​ផង។ វារក្សា​នូវ​សភាព​ដើម​ក្នុងករណី pH=7។ មិន​តែ​ប៉ុណ្ណោះ អាស៊ីតអាមីនេ​ជា​សារធាតុ​ចំណូល​ទឹក។ ចំណង​ដែល​ចង​ភ្ជាប់​អាស៊ីត​អាមីនេ​ពី​មួយ​ទៅ​មួយ​ហៅថា ចំណងប៉ិបទីត​។ នៅ​ពេល​អាស៊ីត​អាមីនេ​ពីរ​ភ្ជាប់​គ្នា វាត្រូវ​បាត់​បង់​ទឹក​មួយម៉ូលេគុល។ នៅ​ពេល​អាស៊ីតអាមីនេ​ច្រើន​ភ្ជាប់​​គ្នា​​បង្កើត​បាន​ជា​ច្រវាក់​ប៉ូលីប៉ិបទីត។ ច្រវាក់ប៉ូលីប៉ិបទីត​ច្រើន បង្កើត​ជា​ទម្រង់​ផ្សេងៗ​នៃ​ប្រូតេអ៊ីន។ តំណ​លំដាប់​នៃអាស៊ីតអាមីនេ​ជា​អ្នក​កំណត់​ទម្រង់​និង​នាទី​របស់​ប្រូតេអ៊ីន។

a. ការកកើតចំណងប៉ិបទីត : ការក​កើត​ចំណងប៉ិបទីត​ដោយ​ការ​ភ្ជាប់​បណ្តុំ​កាបុកស៊ីល​របស់​អាស៊ីត​អាមីនេ​មួយ​ទៅ​នឹង​បណ្តុំអាមីន​របស់​អាស៊ីត​អាមីនេ​មួយ​ទៀត។

b. ទឹកមួយម៉ូលេគុលត្រូវបានដកចេញ

កាលណា​អាស៊ីតអាមីនេ​ពីរ​ភ្ជាប់គ្នា​គេ​ហៅថា ឌីប៉ិបទីត។ នៅ​ពេល​អាស៊ី​អាមី​នេកាន់​តែ​ច្រើន​ច្រវាក់​កាន់​តែ​វែង ហើយ​បុព្វបទ​នៃ​ការ​ហៅ​ឈ្មោះ​ប៉ិបទីត​ត្រូវ​​ផ្លាស់​ប្តូរ​តាម​ចំនួន​អាស៊ីត​អា​មី​នេ​។  Ex : ទ្រីប៉ិបទីត​មាន​អាស៊ីតអាមីនេ 3 ភ្ជាប់​គ្នា​​ តេត្រាប៉ិបទីត​មាន​អាស៊ីតអាមីនេ 4 ...។ ចំនួន​ជាង​​ 10 គេហៅ​ប៉ូលីប៉ិបទីត។